माझे जंगल... जंगलं संरक्षीत करण्यात आली खरी पण त्यामुळे कुठेतरी जंगलाशी असणारं आपलं घनिष्ट नातं आता फक्त पर्यटन ह्या विषयाच्या पलिकडे जात नाही / विषयाशी येऊन थांबत. मोठ्या प्रमाणात होणारी परदेशी झाडांची लागवड देखील जगलांना मारक ठरते. देवरायांचं अस्तित्वही हळूहळू धोक्यात येत आहे. मालकीच्या जागेवर असलेली जंगलसंपदासुध्दा नफ्याच्या भडाग्नीला बळी पडत आहे. जंगल जपणं, वाढवणं, त्याच्या सानिध्यात रहाणं हे आपण केंव्हाच मागे टाकले आहे. ह्या सर्व प्रवाहाविरूध्द जाण्याची मनिषा बाळगाणारे आपल्यासारखे निसर्ग प्रेमी आहेत. पण ह्या प्रवाहाच्या जबरदस्त ओघाविरुध्द जाण्यासाठी आपली एक मजबूत साखळी बांधणं आवश्यक आहे. अशा साखळीव्दारे "माझं जंगल" ही जंगल संवर्धन संकल्पना सह्याद्री निसर्ग मित्र राबवत आहे. केवळ एका जागेपुरते राबवायची ही संकल्पना नसून "माझं जंगल" हा विचार जनमानसात रुजवला जाईल जेणेकरून विविध ठिकाणी अशी स्वयं प्रेरीत जंगलं वाढतील. सर्व निसर्गप्रेमींना ही जंगलं खुली असतील. इथे येऊन जबाबदारीने निसर्ग संवर्धनाची कामे करणं, निरिक्षणं करणं, व्यवस्थित नोंदी ठेवणं हे अपेक्षीत आहे. परत एकदा आपलं जंगलाशी नातं जोडणारी ही प्रयोगभूमीच म्हणा ना! सह्याद्रीच्या ’रोजी रोटीतून निसर्ग संवर्धन’ ह्या तत्वाला अनुसरुन स्थानिकांनाही ह्या कामात जोडून घेण्यात येईल. पुढील एक वर्षाच्या काळात सह्याद्रीने ५० एकर जागेवर अशा पध्दतीने जंगल संवर्धनाचे उद्दीष्ट ठरवले आहे तर पुढील तीन वर्षाच्या काळात १०० एकराचे उद्दीष्ट ठरवले आहे. मनापासुन ज्यांना निसर्ग संवर्धन करावेसे वाटते त्यांनी या "माझे जंगल" संकलपनेत सहभागी व्हावे. संपर्क - रामाशिष जोशी - ९३२४३ ९९३४७ / भाऊ काटदरे - ९४२३८ ३१७०० ईमेल- sahyadricpn@gmail.com ही संकल्पना राबवताना सह्याद्री खालील तत्वांचे काटेकोरपणे पालन करेल: प्रयोगशीलता : ९०% जागा जंगल संवर्धन ह्या एकमेव उद्दीष्टासाठी वापरली जाईल. ह्यासाठी तद्न्यांच्या मदतीने परिसर व इतर जैवविविधता संवर्धनानुरुप झाडांची निवड केली जाईल. साधारणपणे पाच टक्के जागा प्रयोगभूमी म्हणून वापरली जाईल. साधारणपणे पाच टक्के जागा केवळ जंगलाशी संबंधीत उत्पन्नासाठी राखली जाईल. प्रत्येक जंगल प्रकल्प स्वयंपूर्ण करण्यासाठी ह्या उत्पन्नाचा वापर केला जाईल. जंगल संवर्धन निधी : जंगल संवर्धन आणि त्यासंदर्भातील विविध कामासाठी सह्याद्री निसर्ग मित्र रु. १ कोटी इतका निधी उभा करेल. सह्याद्री निसर्ग मित्र एका वेगळ्या बॅंक खात्यामधे ’जंगल संवर्धन निधी’ जमा करेल. हा निधी फक्त जंगल संवर्धनाच्या कामांसाठी, ’माझं जंगल’ ह्या संकल्पनेखाली नविन जागा घेण्यासाठी किंवा त्यापोटी घेतलेल्या कर्जाची परतफेड करण्यासाठी वापरण्यात येईल. कुठल्याही नव्या नाव नोंदणीची रक्कम ह्या निधीत जमा केली जाईल. मालकत्व: ह्या जागेचे मालकत्व सह्याद्री आणि इतर निसर्गप्रेमी ह्यांमधे सामायिक राहील एखाद्या निसर्गप्रेमीच्या पश्र्चात तो भाग / त्याचे मालकत्व संस्थेकडे येईल. सहभाग : रु. ५०,०००/- भरून नविन नाव नोंदणी करून अधिक निसर्गप्रेमींना ह्या संकल्पनेत सहभागी होता येईल. देणगीदारांना ह्या जागेच्या विविध भागांच्या संवर्धनासाठी देणगी देऊन (८० ग ची सुवीधा उपल्ब्ध) आपले नाव ह्या संकल्पनेत सहभागी होता येईल. सहभागी लोकांची व त्यानी वाचवलेल्या जंगला बद्दल सविस्तर प्रमाणपत्र तसेच वेबसाईटवर सविस्तर माहिती दिली जाईल. अभ्यासू निसर्गप्रेमींना संस्थेने मान्य केलेले प्रयोग प्रयोगभूमीत करून किंवा चाललेल्या कामांत हातभार लावून ह्या संकल्पनेत सहभागी होता येईल. अत्यंत साधी रहाण्याची सोय प्रयोगभूमीत केली जाईल. पूर्व परवानगी काढून व ह्या ठिकाणी रहता येईल व आपला जंगल करिता येईल. पाच वर्षांसाठी शून्य % व्याजी कर्ज स्वरूपात रक्कम देऊन निसर्गप्रेमींना ह्या संकल्पनेत सहभागी होता येईल. ह्या बदल्यात अशा निसर्गप्रेमींना पूर्वपरवानगी काढून ठराविक दिवस रहाण्याची मुभा ५ वर्षांसाठी मिळेल. रोजीरोटीतुन निसर्ग संवर्धन या ब्रीद प्रमाणे स्थानिक लोकांना या प्रक्ल्पात सहभागी करण्यात येईल. त्यांनी त्यांच्या जागा विकू नयेत त्यावरील जंगल वाढवावे व त्याच मध्ये पर्यटन वाढवुन स्थानिकांना उत्पन्न मिळेळ. तसेच गम कराया सारख्या व्रुक्षांची वाढ करुन त्यापासुन उत्तम गम मिळवण्यासाठी त्यांना प्रशिक्षण करण्यात येईल. तसेच ईतर औषधी वनसपती ईत्यादी पासुन उत्पन्न मिळवुन स्थानिक लोकांनी आपल्या जमिनी विकू नयेत, त्यावरील जंगल तोडू नये यासाठी प्रयत्न करण्यात येईल.